Είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα, αφού προκαλεί καρκίνο και μεταλλάξεις.Επί σχεδόν τρεις δεκαετίες ήταν το πιο διαδεδομένο φυτοφάρμακο στην Ελλάδα - και ένα από τα πλέον ισχυρά. Το καρμπενταζίμ πέρσι τον Ιούνιο απαγορεύθηκε, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση το χαρακτήρισε ιδιαίτερα επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.Ωστόσο, εξακολουθεί να πωλείται ελεύθερα. Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων γεωργικών φαρμάκων- γεωπόνοι στην πλειονότητά τους- το συνιστούν ανεπιφύλακτα, παρά την απαγόρευση.Σύμφωνα με τον καθηγητή Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Αριστείδη Τσατσάκη, εργασίες που έχουν διενεργηθεί για το καρμπενταζίμ - και άλλες ουσίες που του μοιάζουν- έχουν αποδείξει ότι προκαλεί μεταλλάξεις στα γονίδια. Οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους αποσύρονται φυτοφάρμακα είναι η μεταλλαξιογένεση, η καρκινογένεση και οι αρνητικές επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
Όπως αναφέρει ο κ. Τσατσάκης, ακόμα μία ουσία που ανήκει στην ίδια ομάδα με το καρμπενταζίμ, δηλαδή έχει παρόμοια δράση και επιπτώσεις, συνεχίζει να κυκλοφορεί νόμιμα στην ελληνική αγορά. Το thiophanate methyl που μεταβολίζεται σε καρμπενταζίμ εξακολουθεί να έχει έγκριση κυκλοφορίας και χρησιμοποιείται ευρέως, επισημαίνει.
Σε αναφορά του Διεθνούς Επιστημονικού Δικτύου για τα Φυτοφάρμακα επισημαίνεται ότι στις δύο από τις τρεις έρευνες που έχουν διενεργηθεί για το καρμπενταζίμ σε αρουραίους διαπιστώθηκαν κακοήθεις όγκοι στο ήπαρ, διακοπή στη σπερματογένεση και σοβαρές ανωμαλίες στον σχηματισμό των ματιών και του εγκεφάλου κατά το εμβρυϊκό στάδιο. Επιπλέον στις άδειες κυκλοφορίας των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιέχουν τη συγκεκριμένη ουσία αναφέρεται πως είναι «ύποπτο καρκινογένεσης», «τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς» καθώς και ότι «μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον».
Από τα στοιχεία που αποστέλλει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκύπτει ότι το καρμπενταζίμ ήταν μία από τις πλέον συχνά συναντώμενες ουσίες ως υπόλειμμα φυτοφαρμάκου κατά τους ελέγχους που γίνονται σε φρούτα και λαχανικά. Ειδικότερα, από το 1998 έως και το 2006 βρίσκεται σταθερά ανάμεσα στα 10 φυτοφάρμακα που εντοπίζονται συχνότερα στις αναλύσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι έχει βρεθεί ακόμα και σε κουνουπίδια, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν εγκεκριμένο γι΄ αυτή την καλλιέργεια. Μάλιστα, κατά τα προηγούμενα χρόνια έχουν βρεθεί και δείγματα από μπιζέλια, φράουλες και ντομάτες στα οποία σημειώνονται υπερβάσεις των ορίων σε υπολείμματα καρμπενταζίμ. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του υπουργείου, κατά το 2002 υπολείμματα της ουσίας ανιχνεύθηκαν σε φρούτα και λαχανικά στο 10,5% των δειγμάτων, το 2001 στο 23% και το 2000 στο 10%.
«Σε πολλούς δήμους και κοινότητες της Ελλάδας που ελέγχουμε δειγματοληπτικά, έχουμε βρει υπολείμματα φυτοφαρμάκων τόσο σε επιφανειακά όσο και σε υπόγεια ύδατα», λέει η Ε. Παπαδοπούλου- Μουρκίδου, διευθύντρια του Εργαστηρίου Γεωργικών Φαρμάκων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σε προηγούμενη έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2002, η κ. Μουρκίδου είχε καταγράψει την παρουσία φυτοφαρμάκων σχεδόν σε όλους τους ποταμούς και τις λίμνες της Μακεδονίας, της Θράκης και της Θεσσαλίας. «Σήμερα δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποια είναι η κατάσταση των υπόγειων και επιφανειακών νερών καθώς δεν διενεργείται κάποια έρευνα. Στο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο υπήρχαν κονδύλια γι΄ αυτό τον σκοπό, τα οποία όμως δεν δόθηκαν», συμπληρώνει.
ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ έρευνα που ανακοινώθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου, αποδεικνύεται ότι η χρήση του καρμπενταζίμ είναι τόσο διαδεδομένη που ποσότητες εντοπίστηκαν σε χυμούς και σε αναψυκτικά με μικρή περιεκτικότητα φρουτοχυμών.
Ο δρ Αντόνιο Μολίνα-Ντίαζ από το Πανεπιστήμιο της Χαέθ στην Ισπανία ανέλυσε περισσότερα από 100 δείγματα αναψυκτικών από 15 χώρες. Όπως επισημαίνει με γραπτή του δήλωση, «δείγματα από την Ελλάδα δεν συμπεριελήφθησαν στη μελέτη μας, όμως οι μάρκες των εταιρειών που αναλύθηκαν καταναλώνονται διεθνώς και ως εκ τούτου είναι παρούσες και στη χώρα σας». Από τα 102 αναψυκτικά και χυμούς που αναλύθηκαν, ποσότητες καρμπενταζίμ εντοπίστηκαν στα 76, ενώ 4 από τις 8 εταιρείες που βρέθηκαν στο μικροσκόπιο του δρος Μολίνα-Ντίαζ δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα.
ΣΕ ΕΡΕΥΝΑ που διεξήχθη στην Αυστραλία σχετικά με τις μεταλλαξιογόνες δράσεις του καρμπενταζίμ και ενός άλλου φυτοφαρμάκου, του εντουσολφάν, το οποίο επίσης έχει μεγάλη εφαρμογή στη χώρα μας, από τον δρα Ματ Λάντος, το «μεγάλο εύρημα» ήταν ένα δικέφαλο λαβράκι, που επέζησε για 48 ώρες μετά την εκκόλαψή του, σε περιοχή δίπλα από καλλιέργειες που ψεκάζονται συστηματικά με τα συγκεκριμένα φυτοφάρμακα, ενώ κατά τους προηγούμενους μήνες είχαν μυστηριωδώς πεθάνει χιλιάδες ψάρια. Στην αναφορά του προς τις αρμόδιες αρχές της Αυστραλίας ο δρ Λάντος επεσήμανε ότι πέρα από τα ψάρια, πρόβλημα παρατηρείται και σε κοτόπουλα, πρόβατα και άλογα που βρίσκονται στην περιοχή καθώς εμφανίζεται υψηλός αριθμός αποβολών. Επιπλέον υπογράμμιζε ότι το καρμπενταζίμ είναι ήδη απαγορευμένο σε 50 χώρες, ανάμεσά τους και στις ΗΠΑ.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ
Ρεπορτάζ: Χάρης Καρανίκας
