Οι περισσότεροι σεισμοί στον ελλαδικό χώρο οφείλονται στις κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών και κατά συνέπεια οι ζώνες έντονης σεισμικής δράσης ουσιαστικά ταυτίζονται με τις παρυφές των πλακών. Ο ελληνικός χώρος βρίσκεται στα όρια επαφής της ευρασιατικής πλάκας με την αφρικανική, γι' αυτό και είναι χώρος μεγάλης σεισμικότητας. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, η Ελλάδα από άποψη σεισμικότητας κατέχει την πρώτη θέση στη Μεσόγειο και την Ευρώπη, καθώς και την έκτη σε παγκόσμιο επίπεδο, μετά την Ιαπωνία, τις Νέες Εβρίδες, το Περού, τα νησιά Σολομώντος και τη Χιλή.
Βασικό τεκτονικό γνώρισμα του ελληνικού χώρου είναι το ελληνικό τόξο, το τόξο του Αιγαίου, το οποίο αποτελεί το όριο επαφής της ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας, τμήμα της οποίας είναι το Αιγαίο, και της αφρικανικής, τμήμα της οποίας είναι η λιθόσφαιρα της ανατολικής Μεσογείου. Οι δύο λιθοσφαιρικές πλάκες συγκλίνουν στην περιοχή αυτή με σχετική ταχύτητα 2,5 εκατοστά το χρόνο με συνέπεια την καταβύθιση της ωκεάνιας πλάκας της ανατολικής Μεσογείου λόγω μεγαλύτερης πυκνότητας κάτω από την ηπειρωτική πλάκα του Αιγαίου.
Οπως σημειώνεται στο ενημερωτικό έντυπο του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας με τίτλο «Σεισμός: η γνώση είναι προστασία», το τόξο που δημιουργείται στην περίπτωση αυτή αποτελείται από την ελληνική τάφρο, το νησιωτικο τόξο, την οπισθοτάφρο και το ηφαιστειακό τόξο.
Η τάφρος δημιουργείται κατά μήκος της επαφής των δύο πλακών. Πρόκειται για ένα σύστημα τάφρων, μια σειρά από βαθιές λεκάνες από τη Ρόδο έως την Κεφαλονιά.
Το νησιωτικό τόξο αποτελείται από μια σειρά διαδοχικών νησιών, όπως η Ρόδος, η Κρήτη, η Κάρπαθος, τα Κύθηρα, και από την Πελοπόννησο. Το τόξο αυτό δημιουργείται από την παραμόρφωση και ανύψωση πετρωμάτων, κυρίως ιζηματογενών.
Η οπισθοτάφρος είναι μια θαλάσσια λεκάνη στο Κρητικό Πέλαγος μικρότερου βάθους από την τάφρο, μπροστά από το νησιωτικό τόξο και πάνω στην ευρασιατική πλάκα. Το ηφαιστειακό τόξο αποτελείται από διαδοχικά ηφαίστεια, ενεργά και ανενεργά, Σουσάκι, Μέθανα, Μήλος, Σαντορίνη, Νίσυρος, η δημιουργία των οποίων οφείλεται σε ανάτηξη της υποβυθιζόμενης αφρικανικής πλάκας. Κατά την άνοδό του το υλικό αυτό διαπερνά την ευρασιατική πλάκα και σχηματίζει τα ηφαίστεια.
Δίχτυα... από σεισμογράφους απλώνουν στο Σαρωνικό κόλπο Ελληνες και Γερμανοί επιστήμονες προκειμένου να... αλιεύσουν τις ρηξιγενείς ζώνες στο βυθό της περιοχής.
Συγκεκριμένα, εγκαθιστούν ένα πυκνό δίκτυο χερσαίων και υποθαλάσσιων σεισμογράφων για να καταγράψουν τη μικροσεισμική δραστηριότητα και ύστερα από επεξεργασία των δεδομένων να προσδιορίσουν πιθανά ρήγματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά πραγματοποιείται τηλεμετάδοση σε πραγματικό χρόνο των καταγραφών των σεισμογράφων θαλάσσιου πυθμένα που στέλνουν σήματα απευθείας σε ένα σταθμό βάσης που βρίσκεται στη ξηρά, ενώ μέχρι σήμερα η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιούνταν μετά την ολοκλήρωση του πειράματος.
Τα παραπάνω υλοποιούνται στo πλαίσιo του ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Μικροσεισμική μελέτη του Σαρωνικού κόλπου». Αμέσως μετά το σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου 1999, ο Οργανισμός Αντισειμικού Σχεδιασμού και Προστασίας χρηματοδότησε κατόπιν διαγωνισμού μια σειρά από ερευνητικά προγράμματα, μεταξύ των οποίων και αυτό για το Σαρωνικό. Επιστημονικός υπεύθυνος για την υλοποίησή του είναι ο δρ Γιώργος Δρακάτος, ερευνητής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Το πρόγραμμα εκτελείται με συνεργασία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών, του Πανεπιστημίου του Αμβούργου, ενώ συμμετέχει και το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών με το ερευνητικό σκάφος «Αιγαίον».
«Στόχος του προγράμματος που θα ολοκληρωθεί εντός 15 μηνών είναι η μελέτη της δομής του Σαρωνικού κόλπου και ο εντοπισμός πιθανόν ρηξιγενών ζωνών», λέει στην «Ε» ο Γιώργος Δρακάτος. «Εγκαθίστανται περίπου 35 ψηφιακοί σεισμογράφοι γύρω από το Σαρωνικό κόλπο, συγκεκριμένα από το Σούνιο έως τα Μέθανα, καθώς και σε μεγαλύτερα ή μικρότερα νησιά, τη Σαλαμίνα, την Αίγινα, τον Πόρο, το Αγκίστρι, τον Αγιο Γεώργιο, τις Φλέβες, την Κύρα κ.ά. Ταυτόχρονα, ποντίζονται δέκα έως δώδεκα σεισμογράφοι θαλάσσιου πυθμένα, OBS (Ocean Bottom Seismometers). Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά θα γίνει προσπάθεια τηλεμετρίας με OBS, οι καταγραφές των οποίων θα μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο σε έναν κεντρικό σταθμό στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών, ώστε να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση της αναγραφόμενης σεισμικότητας, ό,τι δηλαδή γίνεται με το σεισμολογικό δίκτυο».
Τα όργανα που θα χρησιμιοποιηθούν είναι από τα πλέον σύγχρονα και οι καταγραφές θα γίνονται σε ψηφιακή μορφή. Κάθε σταθμός αποτελείται από ένα σεισμόμετρο ευρέος φάσματος, το οποίο ευαισθητοποιείται με την εδαφική κίνηση. Η κίνηση ψηφιοποιείται και αποθηκεύεται σε σκληρό δίσκο. Η τροφοδοσία των οργάνων γίνεται με μπαταρίες και από ηλιακούς συλλέκτες. Οι σταθμοί είναι εφοδιασμένοι με GPS, δηλαδή ειδικά όργανα που παίρνουν σήμα από δορυφόρους και προσδιορίζουν με πολύ μεγάλη ακρίβεια τις θέσεις (γεωγραφικές συντεταγμένες) των σταθμών.
Μετά το πέρας του επιστημονικού πειράματος, αποστέλλεται σήμα και ο σεισμογράφος OBS αναδύεται στην επιφάνεια και περισυλλέγεται.
πηγή ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
