Την ώρα που το εξ Αμερικής χρηματοπιστωτικό τσουνάμι «πνίγει» τράπεζες και χρηματιστήρια σ' όλο τον κόσμο και ο πληθωρισμός κινδυνεύει να πέσει σαν κεραμίδα στο κεφάλι του Μπαρμπα-Σαμ, ο οικονομολόγος Δήμος Βαρδιάμπασης - που διδάσκει στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Pepperdine της Καλιφόρνια- προειδοποιεί:
Στις ΗΠΑ προσπαθούν να σβήσουν την κρίση, αλλά μπαίνουν στη μέγκενη του πληθωρισμού «Μια δεύτερη μεγαλύτερη κρίση που μπορεί να βυθίσει σε οικονομικό και κοινωνικό χάος την ανθρωπότητα, μπορεί να βρίσκεται προ των πυλών. Εχει σχέση με το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ που ξεπερνά τα 9 τρισ. δολάρια και βρίσκεται κατά το ήμισυ στα χέρια Κινέζων και Ευρωπαίων. Αν οι Ασιάτες θελήσουν να πάρουν πίσω τα λεφτά τους και αποσύρουν την εμπιστοσύνη από την οικονομία των ΗΠΑ, τότε...»!
Από τα μέσα Αυγούστου, πριν «βαρέσουν δηλαδή κανόνι» η Lehman Brothers και άλλες αμερικανικές τράπεζες, βυθίζοντας στο έρεβος τις αγορές όλου του κόσμου, ο κ. Βαρδιάμπασης είχε προβλέψει ότι «έρχεται μεγάλο παλιρροϊκό κύμα, που όμοιό του δεν έχει ξαναδεί η Αμερική» και όταν αποτολμήσαμε να ρωτήσουμε πότε, μας είχε απαντήσει: «Μπορεί και αύριο». Επαληθεύτηκε,δυστυχώς.
Τώρα, μέσα στην μπόρα που δεν λέει να κοπάσει και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, ο Ελληνας καθηγητής -που εκτελεί και χρέη προέδρου της επιτροπής τουρισμού και διασκέδασης (tourism and entertainment) της Πολιτείας της Καλιφόρνια- τονίζει με την ίδια επιμονή:
«Αν οι χρηματοδότες -Ασιάτες κατά κύριο λόγο αλλά και Ευρωπαίοι, που έχουν στα χέρια τους το ήμισυ του αμερικανικού χρέους- σταματήσουν να αγοράζουν ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου και θελήσουν να διασφαλίσουν αλλού τα κεφάλαιά τους, τότε θα δημιουργηθεί ένα τραπεζικό και χρηματιστηριακό ντόμινο άνευ προηγουμένου.
Επιτόκια ίσως πάνω από 20%
»Οσο η Αμερική θα "καίγεται" να βρει κεφάλαια, οι χρηματοδότες της θα τα κρύβουν (σ.σ. άλλωστε και στην κρίση που βιώνουμε, οι τράπεζες αρνούνται να δανείσουν η μία την άλλη) με ενδεχόμενο να δημιουργηθεί μια παγκόσμια "ανισορροπία" που μπορεί να εκτοξεύσει τα επιτόκια δανεισμού ίσως και πάνω από 20%»...
Πρός το παρόν, πάντως, οι Κινέζοι προσέχουν «σαν τα μάτια τους την αμερικανική οικονομία, μην τυχόν και χάσουν τα λεφτά τους!» υπογραμμίζει εμφαντικά ο κ. Βαρδιάμπασης...
Πέραν του αμερικανικού δημόσιου χρέους, που λειτουργεί σαν βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας, ο ίδιος επισημαίνει και άλλους εγγενείς λόγους που οδηγούν με μεγάλες περιπέτειες την άλλοτε κραταιά οικονομία των ΗΠΑ, όπως:
* Ο πληθωρισμός, που «δεν τον ήξεραν έως πρόσφατα οι ΗΠΑ», αφού διατηρήθηκε για πάνω από 25 χρόνια κάτω του 2%.
Η νομισματική πολιτική που ακολούθησαν οι κεντρικοί τραπεζίτες Βόλκερ και Γκρίνσπαν ήταν πολύ σφιχτή, αλλά με τον πρόεδρο Μπους ήρθε η ανατροπή, καθώς «στα χέρια του έσκασε η φούσκα των στεγαστικών δανείων, που πήρε γενικευμένα χαρακτηριστικά χρηματοπιστωτικής κρίσης». Για να αυξήσουν τη ρευστότητα, οι αρχές των ΗΠΑ αναγκάστηκαν να μειώσουν τα επιτόκια, αυξάνοντας έτσι και την προσφορά χρήματος. Αυτό όμως σηματοδοτεί την έναρξη πληθωριστικών πιέσεων και έναν νέο φαύλο οικονομικό κύκλο.
Τον πληθωρισμό τρέφουν ακόμα η έκρηξη τιμών στα λεγόμενα «comodities», η αύξηση των τιμών του πετρελαίου αλλά και η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς των Αμερικανών, που «σπεύδουν να αγοράσουν σήμερα ό,τι μπορεί να πουλιέται ακριβότερα αύριο», όπως λέει ο κ. Βαρδιάμπασης.
* Η τεχνολογική «έκρηξη» που σημειώθηκε στις ΗΠΑ με την ευρεία χρήση υπολογιστών, κινητής τηλεφωνίας κ.ά. τροφοδοτώντας για περίπου τρεις δεκαετίες την παραγωγικότητα. Ωστόσο οι ορίζοντες των καινοτομιών στενεύουν και η Silicon Valley έχει χάσει τη λάμψη της.
* Το άνοιγμα εξάλλου της αμερικανικής οικονομίας σε αγορές φθηνού εργατικού κόστους (Κίνα, Ινδία) από το 1978 και αργότερα σε πρώην ανατολικές χώρες δημιούργησε μεν για τις ΗΠΑ ένα περιβάλλον παραγωγής προϊόντων χαμηλού κόστους (άρα και χαμηλού πληθωρισμού) που μεταβλήθηκε σύντομα σε μπούμερανγκ, καθώς τα εργατικά ανεβαίνουν πλέον σημαντικά και στις χώρες αυτές, με αποτέλεσμα το κόστος να περνάει απευθείας στους Αμερικανούς καταναλωτές.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Γιώργη Μέρμηγκα
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/10/2008
